کد خبر: 2965
پنجشنبه , 02 فروردین 1403 - 15:30
پایداری شبکه برق کشور وابسته به انرژی برق‌آبی

یادداشت مهدی کولیوند- کارشناس حوزه انرژی و رسانه

از آنجایی که منبع انرژی برق‌آبی، آب است، نیروگاه‌های انرژی برق‌آبی اغلب در نزدیکی یک منبع آب ساخته می‌شوند. این منبع آب می تواند یک سد یا سازه آبگیر، جریان یک رودخانه یا آبشار، امواج دریا، جذر و مد و ... باشد. مقدار انرژی تولید شده هم به حجم جریان آب و تغییر در ارتفاع از سطح که اصطلاحا به آن «Head» گفته می‌شود، بستگی دارد به طوری که هرچه جریان آب بیشتر و head بلندتر باشد، انرژی بیشتری تولید خواهد نمود و بالعکس.

براساس گزارش انجمن بین‌المللی نیروگاه‌‎های تجدیدپذیر در پایان سال 2022، ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح جهان به 3372 گیگاوات رسید. در این میان نیروگاه‌های برق‌آبی با ظرفیت 1330 گیگاوات، بیشترین سهم را در کل جهان به خود اختصاص دادند. پس از آن، انرژی خورشیدی و بادی بیشتر سهم را به ترتیب با ظرفیت های 1053 گیگاوات و 899 گیگاوات داشته اند. بخش برق‌آبی در سال 2020، به میزان 4370 تراوات ساعت (TWh) برق پاک تولید کرده است که تولید مذکور تقریباً برابر با کل مصرف سالانه برق ایالات متحده آمریکا است. در ایران ظرفیت نصب شده برق‌آبی حدود 12 هزار مگاوات است که این میزان حدودا معادل 10 درصد برق کشور را تامین می کند.

مزایای انرژی‌های تجدیدپذیر و تاثیرات آن بر اقتصاد، محیط زیست، امنیت ملی و سلامت انسان بسیار فراوان است که می‌توان به مواردی همچون: افزایش قابلیت اطمینان، امنیت و انعطاف پذیری شبکه برق کشور، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در صنایع، کاهش انتشار کربن و آلودگی هوا ناشی از تولید انرژی پاک، مقرون به صرفه بودن، دسترسی گسترده به انرژی برای محل‌های غیر متصل به شبکه و... اشاره نمود. ولی مهمترین مزیت تولید این انرژی پاک علاوه بر موارد مورد اشاره سهولت و سرعت بالای ورود و خروج به شبکه برق کشور است که موجب کنترل امنیتپیک سایی شبکه برق کشور می شود. به عنوان مثال یک نیروگاه حرارتی خاموش برای دستیابی به توان حداکثری خود به چند روز زمان دارد به همین دلیل از نیروگاه‌های حرارتی به عنوان برق پایه استفاده می‌شود و برای افزایش و کاهش نوسان شبکه برق کشور از نیروگاه‌های برق‌آبی استفاده می‌شود زیرا این نیروگاه ها به محض استارت وارد شبکه برق کشور شده و در کسری از زمان از مدار خارج می‌شوند.

نوسانات ولتاژ تغییرات لحظه‌ای در ولتاژی هستند که معمولاً به دلیل افزایش یا کاهش ناگهانی بار می‌باشد. اگر یادتان باشد در اوایل انقلاب و در زمان جنگ تحمیلی به دلیل نبود نیروگاه‌های برق‌آبی و نوسان ولتاژ شبکه برق کشور،نور چراغ‌ها سوسو می‌زد و دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلویزیون‌ها، یخچال‌ها و... آسیب می‌دید، زیرا برای کارکردن به نیروی برق ثابت متکی هستند و در حال حاضر با افزایش قابلیت اطمینان، امنیت و انعطاف پذیری، کنترل فرکانس، تثبیت و متعادل نگه داشتن شبکه و امکان ورود و خروج سریع به سامانه به کمک انرژی برق‌آبی، کمتر شاهد این رخداد هستیم.