کد خبر: 1847
چهارشنبه , 23 شهریور 1401 - 15:37
پروژه آب‌های ژرف در مرحله ابتدایی اکتشاف است

در حالی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهور اعتقاد دارد، پروژه آب‌ ژرف سیستان در مراحل ابتدایی اکتشاف قرار دارد و اطلاعات آن محرمانه است اما حضور گاه و بی‌گاه مسئولان این معاونت و انتشار خبر از این پروژه سبب شده تا پیش از رسیدن به قطعیت کامل زمینه امیدواری مردم منطقه ایجاد شود.

به گزارش مهرگان پرس، رئیس مرکز و دبیر ستاد فناوری های نرم و صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در واکنش به گزارش منتشر شده در رسانه ها با عنوان"ناگفته‌های پروژه‌ آب ژرف‌  سیستان‌‌و‌بلوچستان/ آیا ایران روی دریای آب زیرزمینی است" توضیحاتی ارائه کرده است.

مشروح این پاسخ به شرح ذیل اس

فیلم و داده‌های ارائه شده مرتبط با پروژه آب ژرف نیست و مربوط به سال‌ها قبل و در کشور دیگری می‌باشد و متأسفانه اطلاعات و داده‌های ارائه شده در گزارش نیز صحت و استناد علمی درستی ندارد. مطالعات آب ژرف در ایران از سال 1394 آغاز شده است و طی این سال‌ها فراز و فرودهایی داشته است با این حال آنچه برای معاونت علمی و فناوری مهم است دستیابی به تکنولوژی‌های اکتشاف، حفاری و شناسایی و فراورش و بسیاری از تکنولوژی‌هایی است که در پرتو این پروژه توسعه داده می‌شود.

مشخص است که آب ژرف مانند بسیاری از تکنولوژی‌های دیگر مزایا و معایبی دارد که باید در جای خود با توجه به ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. استفاده از این آب‌ها سابقه طولانی در دنیا دارد و برای مثال در استرالیا از حدود 130 سال پیش بطور پیوسته از این منابع برای مصارف شرب و صنعت استفاده می‌شود به هر حال اطلاعات آبخوانه‌های ژرف مانند اطلاعات میادین نفتی جزء اطلاعات محرمانه کشورها محسوب شده و قابلیت انتشار عمومی ندارد و فقط در قالب پروتکل‌های محرمانگی اطلاعات به مراجع ذیربط و در صورت عقد قراردادهای تحقیقاتی مشخص با رعایت محرمانگی ارائه می‌گردد.

تا‌کنون مطالعات گسترده‌ای در کل کشور برای شناسایی این آبخوان‌ها انجام شده است. علاوه بر مطالعات گسترده ساختارهای زمین‌شناسی، بیش 7000 نقطه تا عمق 10 کیلومتری آنالیز MT و AMT انجام شده و در پهنه‌های وسیعی مطالعات لرزه‌نگاری جدید صورت گرفته و یا از مطالعات لرزه‌نگاری شرکت ملی نفت ایران استفاده شده است.

به واسطه این مطالعات مدل‌های سه بعدی مخازن پی‌سنگی آب‌های ژرف شبیه‌سازی شده است و بر اساس حفر چاه‌های اکتشافی این مدل‌ها به قطعیت خواهند رسید. بدیهی است که کشور در مراحل ابتدایی اکتشاف و بهره‌برداری قرار دارد و همچنان در حال کاهش هزینه‌ها و دقیق‌تر نمودن مدل‌های محاسباتی مربوطه است.

تا کنون 4 حلقه چاه تحقیقاتی حفر شده است که اطلاعات ارزشمندی برای توسعه این تکنولوژی در اختیار قرار داده است در آبخوان سیستان بر خلاف ادعای اعلام شده در گزارش آب آرتزین بوده و تنها برای افزایش بهره‌برداری از چاه پمپ‌هایی با مشخصات نزدیک به پمپ‌های معمولی در عمق‌های سطحی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به همین دلیل هزینه‌های پمپاژ بسیار پایین است اما برای فراورش آب بسته به کیفیت آب استخراج شده از تکنولوژی‌های مختلفی می‌توان استفاده نمود که نمونه این موضوع در سیستان اجرا شده و آب خروجی به مصرف می‌رسد.

بر خلاف ادعای گزارش، چاه اکتشافی با عمق 3800 متر تاکنون حفر نشده است و حجم مخازن به مانند مخازن نفت و گاز با همان شیوه محاسبه می‌گردد. خوشبختانه دانش بالای کشور در حوزه اکتشاف و استخراج مخازن نفت و گاز برای توسعه این صنعت بسیار مؤثر بوده است ولی به هر حال تا نهایی‌شدن کلیه مراحل اکتشاف باید صبر نمود.

به گزارش فارس، پاسخ ارائه شده از سوی رئیس مرکز و دبیر ستاد فناوری‌های نرم و صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حالی صحت فیلم منعکس شده در گزارش فارس را زیر سوال برده که در ابتدای متن گزارش مذکور، قید  شده است، «اخیرا فیلمی در فضای مجازی منتشر شده است، که تصویری از حفاری یک چاه آرتزین را مشخص کرده و در این فیلم ادعا می‌شود، سفره زیرزمینی عظیمی در اعماق ایران وجود دارد. جدای اینکه محتوای فیلم منتشر شده مرتبط با سال 1397 است، انتشار این فیلم یک بار دیگر پروژه آب‌های ژرف را بر سر زبان انداخته است.»

بر این مبنا، خبرگزاری فارس نیز با اطلاع از صحیح نبودن محتوای فیلم این مسئله را در گزارش به طور دقیق قید کرده است.

نکته قابل توجه اینکه در پاسخ ارائه شده از سوی  رئیس مرکز و دبیر ستاد فناوری‌های نرم و صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بر محرمانگی این پروژه تاکید شده است اما جای سوال دارد، چرا با وجود قید محرمانگی در این پروژه، هر از چندگاهی تصویری مبهم از حضور دست اندرکاران این پروژه در کنار یکی از حلقه چاه‌های اکتشافی منتشر شده و پیش از اینکه مطالعات به قطعیت بینجامد، منتهی به ایجاد امیدواری در مردم می‌شود.

نکته مهم در پاسخ یاد شده تاکید بر این نکته است، مطالعات انجام شده در ارتباط با آب‌های ژرف در مراحل ابتدایی اکتشاف و بهره‌برداری قرار دارد.