نشست رسانهای سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با حضور حسین مسافر آستانه دبیر و جمعی از مدیران این رویداد ظهر امروز(چهارشنبه 8 بهمن) در تالار رودکی برگزار شد.
در ابتدای این نشست محسن حسنزاده مدیر روابطعمومی این جشنواره گفت: خوشحالم که توفیق پیدا کردم امروز و در این لحظه در خدمت شما باشم. نمیتوانم خوشحالی خودم را پنهان کنم که بعد از مدتها که چنین جمعی نداشتیم، این فرصت پیش آمد. میدانم که بارها از خدا خواستیم که زودتر شر این ویروس از سر مردم کم شود تا باز به زندگی عادی برگردیم، باز هم این آرزو را تکرار میکنم تا روزی فارغ از شرایط و مسایلی که پشت سر گذاشتیم، عزیزانی را که از دستدادیم و... به روزگاری شبیه قبل از کرونا برگردیم.
نقش آرامش بخش تئاتر
در ادامه حسین مسافر آستانه دبیر این رویداد پشت تریبون قرار گرفت و ضمن خیر مقدم به اهالی رسانه گفت: همه شما میدانید که اهمیت، ضرورت و نقش هنر خاصه تئاتر در جریان های مختلف زندگی بشری چقدر تاثیرگذار است، تئاتر همیشه برای آرام بخشی به وضعیتهای روحی و روانی نقشی اساسی داشته و در طول تاریخ هرگز از این نقش فاصله نگرفته است. تئاتر از دل جریانی شکل گرفته که هدف آن آرامش اجتماعی است، در وقایع سخت روزگاران گذشته وقتی مردم با بلایایی رو به رو بودند، این تئاتر بود که دلمردگی، یاس و بسیاری از این فجایع را رفع کرد.
وی افزود: هنرمندان تئاتر و متفکران آن با طرح و برنامههای متعدد برای برگرداندن روحیه و امید و احساس بودن به جامعه وارد میدان شدند و نقش مهمی را در این روزها ایفا کردند. ما با شرایط سخت و طاقت فرسایی رو به رو هستیم که جهان هم با آن مواجه است علیرغم اینکه تئاتر نتوانسته اجراهای عمومی مثل گذشته داشته باشد و به التیام روحی و روانی جامعه بپردازد، اما در این دوران بیکار هم ننشسته بود. هرچند امکان اجرا پیدا نکرده، اما از کار دست نکشیده است. میخواهم از گروههایی بگویم که در این شرایط سخت کار کردند؛ چه روی صحنه رفتند و چه وقتی نرفتند، دست از تلاش برنداشتند، امیدوارانه کار کردند و نقش خود را در ارتباط با مردم ایفا کردند و کم از ایثارگران دیگر رشتهها نداشتند.
مسافر آستانه با تقدیر از مدافعان سلامت عنوان کرد: از مدافعان سلامت تشکر میکنم که مثل زمان جنگ زحمت کشیدند و تلاش کردند. به نظرم هنرمندان تئاتر هم در این ایثار شریک هستند زیرا خواستند روح و روان مردم را التیام بدهند. جشنواره تئاتر فجر از مهمترین فرصت هایی است که آن ها حاصل کار خود را ارایه بدهند. از همه عزیزانی که در جشنواره شرکت کردند و به هر دلیلی نتوانستند در بخش نهایی حضور پیدا کنند، تشکر میکنم زیرا آن ها هم کار کردند. البته شرایط به ما اجازه نداد در خدمت آنها باشیم و این دلیل بر ضعف آن ها نبود ما نتوانستیم شرایط را بسط بدهیم. این فرصت را مغتنم می شماریم تا برنامهریزیهای اجرا را شاهد باشیم.
چشم انداز جشنواره 39
وی در ادامه به شرح اطلاعات و آماری از کمیت و کیفیت آثار حاضر در سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر پرداخت که به شرح زیر است:
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر 11 بخش دارد؛6 بخش اجرایی و 5 بخش غیر اجرایی.
بخشهای اجرایی شامل:
در بخش اجرای آثار نمایشی جشنواره سی و نهم میزبان 107 نمایش است.
49 نمایش از تهران (46% آثار) و 58نمایش از سایر استانها (54% آثار).
تفکیک آثار اجرایی نیز به شرح زیر است:
آثار صحنهای (در دو بخش مسابقه و غیر رقابتی):
48 نمایش: تهران28 نمایش (58%آثار) سایر استانها 20 نمایش (42%آثار)
آثار خیابانی (در دو بخش مسابقه و سرباز انقلاب):
39 نمایش: تهران 8 نمایش (21%آثار) و سهم سایر استانها 31 نمایش (79% آثار)
آثار دیگر گونههای اجرایی:
10 نمایش: تهران 9 نمایش (90%آثار) سایر استانها 1 نمایش (10% آثار)
آثار رادیوتئاتر:
10 نمایش: تهران4 نمایش (40% آثار) سایر استانها 6 نمایش (60% آثار)
بخشهای غیر اجرایی نیز شامل بخش تلهتئاتر و گزارشهای صحنهای، مسابقه نمایشنامهنویسی، مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر، نمایشگاه اسناد 40 سال تئاتر مقاومت می شود. میانگین سن کارگردانان آثار نمایشی حاضر در جشنواره 37 سال و جوانترین کارگردان جشنواره علیرضا زارع یکی از کارگردانان نمایش «خواهرم منم ایسمنه» از یزد با 20 سال است. مسنترین کارگردان جشنواره نیز استاد داوود فتحعلیبیگی کارگردان نمایش عموهاشم از تهران با 70 سال سن است.
وضعیت حضور آثار استانها در جشنواره سی و نهم نیز به شرح زیر است:
اصفهان با 12 نمایش، ایلام و کردستان هر کدام با 5 نمایش، کرمانشاه با 4 نمایش، خراسان رضوی،هرمزگان و همدان هر کدام با 3 نمایش، آذربایجان شرقی، البرز، بوشهر،خوزستان، قزوین، کرمان، گلستان، گیلان و مازندران هر کدام با 2 نمایش، خراسان شمالی، زنجان، سیستان و بلوچستان، فارس و یزد هر کدام با یک نمایش در جشنواره امسال حضور دارند.
به لحاظ تنوع شهری وضعیت حضور آثار به این صورت است:
شهر اصفهان با 8 نمایش
شهر ایلام با 4 نمایش
شهر کرمانشاه با 4 نمایش
شهر سنندج با 3 نمایش
شهرمریوان با 2 نمایش
شهر خمینیشهر با 2 نمایش
شهر میناب با2 نمایش (از 3 نمایش استان هرمزگان)
شهر ملایربا 2 نمایش (از 3 نمایش استان همدان)
شهر ساری با 2 نمایش
شهر گرگان با2 نمایش
شهر کرمان با2 نمایش
وضعیت تحصیلات کارگردانان 107 نمایش حاضر در جشنواره نیز به شرح زیر است:
از 108 کارگردان آثار نمایشی (یک نمایش دو کارگردان دارد) 6 نفر تحصیلات دیپلم (5%) ، 8 نفر تحصیلات کاردانی (7%)، 47 نفر تحصیلات کارشناسی (44%)، 45 نفر تحصیلات کارشناسی ارشد (42%) و 2نفر تحصیلات دکتری دارد یا دانشجوی دکتری (2%) است.
همچنین در زمینه تحصیلی 108 کارگردان، 55 نفر تحصیلات تخصصی تئاتر (51%)، 31 نفر تحصیلات هنری (به جز تئاتر) (29%) و 22 نفر تحصیلات غیر هنری (20%) دارند.
حسین مسافر آستانه در ادامه افزود: امیدوارم دیگر شاهد شیوع بیشتر کرونا نباشیم و بتوانیم نظاره گر زحمات همه عزیزانی باشیم که در طول سال گذشته تاکنون آثار ارزشمندی را تولید کرده اند اما به هر حال جشنواره ظرفیت محدودی دارد. بنابراین تعدادی از آثار پذیرفته می شوند، همه آنهایی که به این جشنواره نیامدند به این معنا نیست که کارهای قابل توجهی نداشته اند اما در این رقابت فشرده تعدادی انتخاب شدند که در روزهای آینده شاهد اجراهای آن ها در صحنه های مختلف خواهیم بود.
اتفاقات این دوره را برای اولین بار تجربه میکردیم
دبیر این رویداد گفت: ما در شرایط سختی هستیم. تجربه برگزاری دورههای گذشته چندان در این دوره برای ما کاربرد نداشت. همه چیز را انگار برای اولین بار تجربه میکنیم. من و همکارانم در ستاد سابقه طولانی در برگزاری جشنواره داشتیم اما این دوره از هر نظر، دوره ای سخت و غیرقابل پیشبینی بود. اول این گمان نمیرفت که اینقدر کار سختی داریم. تطبیق جشنواره با شرایط فعلی از کارهای سخت بود. وقتی حضور آثار شهرستانی و تعداد آثار آن ها را دیدیم که بیش از دورههای گذشته است، خیلی خوشحال شدیم و از طرفی فکر کردن به این موضوع به دلیل رفت و آمد و اسکان دادن مهمانان کاری سخت بود. وقتی قرار بر این شد اجرای فیزیکی داشته باشند، تازه سختی کارمان آغاز شد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر عنوان کرد: خدا را شکر میکنم با پیگیری دوستانم، با وزارت بهداشت همکاری صورت گرفت و نگرانی ما برطرف شد. تعداد زیادی گروه قرار است از سایر استان ها بیایند و رفت و آمد آن ها ممکن بود به اتفاقاتی منجر شود اما پایمردی وزارت بهداشت تا حدی مشکلات ما را برطرف کرد. همه گروهها تست کرونا میدهند. این کار از چند روز پیش انجام شده است. همچنین حدود 200 نفر از همکاران ستادی ما تست دادهاند و من در اینجا از عمق جان از وزارت بهداشت و همراهی اش سپاسگزارم.
وی ادامه داد: همچنان باید پروتکلها را رعایت کرد و فضاها را با رعایت فاصلههای اجتماعی برنامهریزی کنیم البته در سالنهای کوچک امکان حضور مردم را نخواهیم داشت. از حامیان معنوی جشنواره تشکر میکنم. ما حامیان مالی نداشتیم و نتوانستیم جذب کنیم. تئاتر این مظلومیت و مهجوریت را از سوی فرهنگ اقتصادی دارد اما سپاسگزارم که به جهت معنوی مشکلات خاصی نداریم، دفتر تبلیغات، شرکت مترو، معاونت اجتماعی، بنیاد شهید و... حامی معنوی ما بودند.
مسافر آستانه خاطر نشان کرد: بخش سرباز انقلاب با همکاری بنیاد شهید برگزار میشود و بخشی از هزینهها را این مجموعه به عهده گرفته است. ما هم حضور این بخش را مغتنم میدانیم زیرا این موضوع واقعا به عنوان یک موضوع جدی مطرح و پرداختن به آن یک ضرورت است. مرکز هنرهای نمایشی رادیو در بخش نمایش های رادیویی همکاری داشته است، صداوسیما هم قرار شده امسال همکاری بیشتری با جشنواره داشته باشد، شهرداری منطقه 11 نیز کمک زیادی به ما کرده است.
حسین مسافر آستانه در ادامه به همراهی بخش خصوصی نیز اشاره و عنوان کرد: در بخش های خصوصی هم همکاری هایی داشتیم. اسنپ در طول جشنواره تخفیفاتی میدهد،30 درصد تخفیف ویژه به کسانی که کد تخفیف به آن ها ارائه میدهیم، از سوی این سرویس حمل و نقل اعمال میشود. بخش پژوهش جشنواره نیز به مدت 5 روز در تماشاخانه نوفل لوشاتو برگزار می شود.
محسن حسنزاده مدیر روابط عمومی سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر درباره حضور اصحاب رسانه در این رویداد گفت: در این دوره کارت مهمان نخواهیم نداشت، همه شرکت کنندگان صرفا با ارائه بلیت میتوانند وارد سالن شوند، بلیت هم باید یه صورت الکترونیکی تهیه شود. نحوه پذیرایی این است که با ارائه کارت در سه کافه مجموعه تئاتر شهر اهالی رسانه میتوانند از امکانات استفاده کنند. کد بلیت حضوری برای خبرنگاران شب گذشته ارائه شده و از پنجشنبه 12 ظهر به بعد اهالی محترم رسانه میتوانند برای رزرو بلیت اقدام کنند.
تیوال، نمایش نت و تلویزیون تئاتر ایران میزبانان آنلاین جشنواره 39
وی ادامه داد: ما صرفا در بحث فروش بلیت حضوری در سالنهای اصلی تئاتر شهر، ایران شهر و... پذیرای محدودی از افراد به صورت حضوری خواهیم بود. مهمانانی که سال پیش به آن ها کارت مهمان میدادیم، دعوت نامهای دریافت کردند تا اگر تمایل به حضور دارند کد مهمان بگیرند. 30 تا 40 درصد سالنهای بزرگ پر میشود. پخش آثار در فضای مجازی به این صورت خواهد بود که نمایش این آثار را از روز چهاردهم بهمن خواهیم داشت و جدول پخش آنها از طریق سه پلتفرم اطلاع رسانی میشود، پلتفرم های تیوال، نمایش نت و تلویزیون تئاتر ایران میزبانان آنلاین این رویداد خواهند بود. برای همه مهمانان جشنواره کد تماشای آثار در فضای مجازی ارسال و فروش مجازی آثار در این پلتفرمها اطلاع رسانی میشود. تلویزیون تئاتر برای مهمانان جشنواره در نظر گرفته شده و برای تماشاگران مردمی امکان تماشا با خرید بلیت امکان پذیر است. تبلیغات محیطی را نیز از امروز شروع کرده ایم. در بحث نمایش خیابانی رو به روی تالار رودکی، آب نمای بزرگ بازار بزرگ ایران مال آثار ارائه میشود.
مسافر آستانه در ادامه توضیح داد: در هر بخشی تلاشمان این بود که در انتخاب آثار و داوری یکی از افراد موثر در سایر استانها را همراه مان داشته باشیم توجه به هنرمندان استانها نگاه ما بوده است. بنا را بر این نگذاریم که هر کسی که میخواهد در تئاتر دیده شود باید به تهران بیاید. باید شهرستان را ببینیم نه یا یک نگاه تخفیف یافته بلکه یا نگاهی سختگیرانه. آن ها پتانسیل های خوبی در حوزه تئاتر دارند.
وی با اشاره به بزرگداشت های دوره سی و نهم جشنواره بیان کرد: در مراسم اختتامیه از اختر تاجیک که از عکاسان قدیمی تئاتر است، از همایون علی آبادی از اصحاب نقد تجلیل خواهیم کرد. بهرام ابراهیمی از بازیگران قدیمی تئاتر و تلویزیون نیز مورد تجلیل قرار خواهد گرفت. همچنین جمشید داور پناه از هنرمندان خراسان شمالی هم مورد تقدیر قرار میگیرد.
حسن زاده هم عنوان کرد: یازدهم بهمن ماه در سالن انتظار راه آهن تهران بخش پوستر و عکس را خواهیم داشت، در واقع تلویزیون راه آهن، پایگاه افتتاح بخش پوستر و عکس ما خواهد بود.
وی درباره بودجه گفت: من در مصاحبهای همان روزهای آغاز گفتم که بودجه پیشنهادی ما 5 میلیارد بیشتر است اما در جلسات 5 میلیارد و 200 میلیون تومان مصوب شد و بودجه جشنواره همین است. کار بر همین اساس برنامهریزی شده، لازم است به نقش انجمن هنرهای نمایشی اشاره کنم که متفاوتتر از گذشته بوده است. پشتیبانی که در انجمن در این دوره شده، بی سابقه بوده و از همکار خوبم آقای بصیرت که برخوردها و همکار خوبی داشته، تشکر میکنم.
وی درباره امنیت آثار در فضای مجازی گفت: باید بگویم بنا را بر این گذاشتیم که آثار حفاظت شده در ۲۴ ساعت حق پخش داشته باشند و بعد برداشته شوند. نگاه ما این بوده که به این ۲۴ ساعت به عنوان فرصت توجه شود. آن حساسیتی که تهیهکنندگان سینما دارند، ما در تئاتر نداریم. این فرصت ۲۴ ساعته بیشتر یک فرصت تبلیغاتی است. اگر آثار ضبط هم شوند، مغایرتی با آنچه در صحنه اجرا میشوند، ندارند. اگر تئاتر 10 بار هم از فضای مجازی پخش شود، علاقهمند تئاتر دوست دارد به صورت زنده آن را ببیند. تمهیدات لازم را برای جلوگیری از ابتلای به کرونا نیز اندیشیده ایم. برای تماشاگران هم حفاظت ها را انجام میدهیم اما اگر خدایی ناکرده اتفاقی افتاد کار آن سالن را متوقف خواهیم کرد و در این زمینه از متخصصان امر مددجویی میکنیم.
مسافر آستانه درباره بخش های اضافه شده به جشنواره توضیح داد: برای هر بخش جشنواره باید دو نگاه داشته باشیم یعنی ببینم ظرفیت آن بخش در تئاتر کشور به چه صورت است. اگر آن ظرفیت حداقلی است نباید در جشنواره باشد. ما امسال تله تئاتر را اضافه کردیم که در این بخش به ضرورت تعطیلی توجه داشتیم. تله تئاتر زمانی در جشنواره وجود داشته ولی به دلایلی حذف شده است. اگر آثاری در بازه10 ساله در این بخش تولید شده باشد به آن توجه میکنیم.
وی افزود: در این دوره با همه مصیبت های کرونا، شاهد یادآوری برخی فرصت ها هم بودیم این آثار باید در معرض دید علاقمندان قرار بگیرد. سالهاست شاهدیم پلتفرمهایی در جهان به تئاتر اختصاص دارد اما در ایران اینطور نیست اما بنا به شرایط باید به آن توجه کنیم. همه جوانب امر را سنجیدیم، با متخصصان این حوزه گفتگو کردیم، با وجود این امکان خطا را از خود سلب نمیکنیم اما این یک تجربه است که باید اتفاق بیفتد.
در ادامه دکتر مرضیه پوراکبری همسر شهید دکتر غلامرضا فخری از شهدای مدافع سلامت، حجت الاسلام و المسلمین محمدمهدی بهداروند مشاور دبیر جشنواره و قادر آشنا مدیر کل هنرهای نمایشی با حضور روی سن از پوستر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر رونمایی کردند.
برنامه «عصر جدید» تعریف درست هنر حرکت و بدن نیست
مسافر آستانه دبیر جشنواره درباره بخش جدید هنر حرکت و بدن در جشنواره ادامه داد: این روزنه جدیدی است و باعث ایجاد فرصت برای تماشای آثار در فضای مجازی میشود. به دلیل اهمیت و توجه به ظرفیت بخش هنر حرکت و بدن به این بخش پرداختیم. هرچند دیر به جمعبندی رسیدیم و این دیر رسیدن باعث شد برخی بگویند جشنواره برنامه ریزی ندارد اما این بخش یک ضرورت و فرصت است و تاکنون تعریف درستی از آن ارائه نشده است. به همین دلیل در بررسی ها به آثار نگاه کردیم و دیدیم هیچکدام تعریف درستی از این هنر به عنوان نمایش نداشته و به این جمعبندی رسیدیم که این بخش باید در طول سال مورد آموزش قرار بگیرد.
وی عنوان کرد: حرکتهای بدنی که در ورزش و آنچه در برنامه هایی نظیر «عصر جدید» دیده میشود مطابق با تعریف هنر بدن نیست. با این حال به این بخش بی توجهی نمیشود. تئاتر فیزیکال سالهاست در دنیا جایگاه دارد. امیدوارم این حرکت زمینهساز این شود که به تعریف درستی از هنر بدن به ویژه توسط دانشگاهیان برسیم.
دبیر جشنواره تئاتر فجر درباره علت برگزاری جشنواره در شرایط کرونا گفت: سایر فعالیتها خودشان را با شرایط تطبیق دادهاند و به زندگی خود ادامه میدهند پس نمیشود گفت تئاتر فعالیت نکند. ضمن اینکه وزارت بهداشت از دوستان حاضر در جشنواره تست گرفته است، نمیشود گفت از تماشاگران هم تست بگیرد. جشنواره یک فرصت برای آن هایی است که در طول سال گذشته در صحنه بودند. هنرمندان تئاتری مطالباتی دارند. آنهایی که در خانه بنشینند و مطالباتی داشته باشند رویه شان درست نیست. در این دوره سخت میبینیم که عدهای سختی کشیدند، اثر تولید کردند و کار کردند. حمایت از آن ها هم تعریف شده است. حمایت از کل جامعه تئاتر تدبیر دیگری است که دوستان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای آنها برنامهریزی میکنند.
تئاتر همیشه تماشاگران خود را دارد
وی افزود: بعید میدانم عدهای در قبال کار نکرده توقع حمایت داشته باشند. در روزهای سخت است که هنرمند میتواند به کمک جامعه خود بیاید در غیر این صورت در روزهای خوش که همه هستند. البته کار کردن در همه زمانها ایثار است اما عدهای در این شرایط سخت جانانه کار کردند. آن هایی که در طول این سال سخت با همه مشقات کار کردند، اقدام شان ارزشمند است. من در آغاز این گفت و گو از آن هایی که در جشنواره حضور پیدا نکردند، تشکر کردم.
دبیر جشنواره تئاتر فجر درباره همزمانی آن با جشنواره فیلم فجر نیز خاطر نشان کرد: درباره این همزمانی هم باید بگویم که مختص امسال و سال گذشته نیست در دوره های گذشته هم چنین بوده اما هیچگاه علاقهمندان به تئاتر بی توجهی نکردهاند، تئاتر همیشه تماشاگران خود را داشته است، نه تنها برگزاری جشنواره فیلم فجر بلکه هیچ حرکتی این موضوع را تحتالشعاع قرار نداده است.
حسین مسافرآستانه در پایان گفت: من بارها گفته ام که وقتی بسیاری از مشاغل باز هستند، سینما و تئاتر بهتر میتوانند فعالیت کنند. اجازه بدهیم سالن باز باشد مگر در سایر فعالیتها میگوییم باید کد ملی از افراد گرفته شود تا ببینیم کرونا دارند یا نه؟ آقای آشنا بارها به وزارتخانه رفتند تا این وضعیت برای جشنواره مهیا شد چون نگاه تخصصی کمتر ارایه شده بود اما امیدوارم بعد از جشنواره هم شاهد فعالیت سالنها باشیم.
مسافر آستانه ادامه داد: جشنواره امسال را نه از نظر نوع برگزاری و نه از نظر کیفیت و کمیت آثار یا هیچ جشنوارهای مقایسه نکنید زیرا جشنواره تابعی از شرایط کلی تئاتر در تمام سال است، مقایسه این دوره با سایر دورهها جفاگونه است.
وی گفت: برخی کارها در آستانه اجرا با تعطیلی سالنها مواجه شدند. ما اطلاعیه ای دادیم که اگر تاییدیه ای در این خصوص داشته باشند پذیرش خواهیم داشت بنابراین بخشی از آثار ما کارهایی هستند که اجرا نشده بودند. نباید شرایط را با سالهای قبل مقایسه کنیم. ما هیچ امتیاز ویژهای برای آثاری که اجرا نشدند، قائل نشدیم. تخفیف ندادیم و بخششی قائل نشدیم جشنواره فقط بر اساس کیفیت آثار کار خود را انجام داد. اینکه ممکن است برخی اجراها به دلیل ساعت 7 شب مخاطب کمتری داشته باشد درست نیست. چینش جدول همیشه مشکلاتی داشته اما امسال مشکلات بیشتر است. امسال تماشای آثار را از ساعت سه شروع کردیم. آن عده ای از تماشاگران که علاقهمند به تماشای آثار در آن ساعات هستند، باید از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند و منعی برای حضور آن ها نخواهیم داشت.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافر آستانه 11 تا 20 بهمن برگزار میشود. آدرس سایت جشنواره www.fitf.ir است.